Dom pasywny – co to takiego?
Dom pasywny to propozycja dla tych, którzy chcieliby połączyć wygodę i piękno domu z poszanowaniem środowiska.
Idea domów pasywnych zakłada osiągnięcie komfortowego klimatu wnętrza domu przy jego maksymalnej energooszczędności. W tym celu, w domach pasywnych stosuje się tak zwany bierny system ogrzewania, w którym dom ogrzewa się i wychładza się sam. Dzięki zastosowaniu bardzo grubych warstw izolacyjnych i wykorzystaniu naturalnych zjawisk fizyko-chemicznych energia potrzebna do ogrzania takiego domu nie przekracza 15 kWh/m2 na rok. Dodając do tego roczne zużycie energii niezbędnej do przygotowania ciepłej wody oraz działania urządzeń domowych, zużycie nie powinno przekroczyć 120 kWh/m2.
Budynki pasywne nie potrzebują tradycyjnego ogrzewania. Ciepło oddawane jest poprzez wentylację, ściany, okna oraz dachy. Pozyskiwane jest natomiast poprzez tak zwane zyski wewnętrzne (ciepło ludzi, urządzeń gospodarstwa domowego, etc.) oraz pasywne pozyskiwanie energii słonecznej. Straty ciepła są minimalne ze względu na wybitną izolację ścian, podłóg i sufitów.
Idea domu pasywnego pojawiła się w końcówce lat 80. i zyskała sobie wielu zwolenników w Niemczech, Szwajcarii oraz krajach skandynawskich.
Techniki budowy
Dla osiągnięcia maksymalnej efektywności, dom pasywny powinien być:
- dwukondygnacyjny
- niepodpiwniczony
- z dachem płaskim lub o niewielkim nachyleniu
- zwarty konstrukcyjnie (bez skomplikowanych kształtów, podcieni, wykuszy, kolumienek, etc.)
W celu pozyskania maksymalnej ilości ciepła, okna powinny zajmować największą możliwą powierzchnię fasady południowej domu. W części północnej ilość okien powinna natomiast zostać możliwie ograniczona. Dom taki powinien więc zostać, ze względów cieplnych, podzielony na dwie strefy. Południową, w której znajdują się pokoje mieszkalne oraz północną – z pomieszczeniami gospodarczymi, sanitarnymi, etc.
W pierwszej kolejności układany jest gruntowy wymiennik ciepła, którego zadaniem będzie doprowadzanie optymalnie schłodzonego bądź ogrzanego powietrza z zewnątrz. Następnie wykonywane są prace gruntowe, fundamenty oraz płyta żelbetonowa. Ogromny nacisk kładzie się na uzyskanie odpowiednio szczelnej izolacji przegród stykających się z gruntem, dzięki czemu ciepło nie znajdzie ujścia przez posadzki. Po wykonaniu płyty żelbetonowej stawiane są ściany zewnętrzne z odpowiednio grubą warstwą izolacyjną, montowane są okna, etc.
Cechy domu pasywnego:
- szczelne warstwowe ściany z izolacją (ze styropianu, wełny mineralnej lub włókien celulozowych) o minimalnej grubości około 40cm i współczynniku przenikania ciepła nie większym niż 0,15 W/m2K.
- podłogi i dach ocieplone odpowiednio grubą warstwą materiału izolacyjnego
- bardzo szczelna konstrukcja zewnętrzna, bez mostków termicznych (miejsc o większym współczynniku przenikania ciepła)
- bardzo szczelne, potrójnie szklone okna, wypełnione gazem szlachetnym (najczęściej argonem), umocowane w specjalnych, wielokomorowych ramach. Współczynnik przenikania ciepła przy tak skonstruowanych oknach nie powinien przekroczyć 0,8 W/m2K
- szczelność przegród, umożliwiająca wymianę powietrza o wartości co najwyżejj 0,6 l/h (przy różnicy ciśnień równej 50 Pa)
- wentylacja mechaniczna nawiewno-wywiewna z rekuperacją (systemem odzysku ciepła) i gruntowym wymiennikiem ciepła, którego zadaniem jest doprowadzanie do budynku świeżego powietrza, schłodzonego i osuszonego w porze letniej oraz ogrzanego i nawilżonego – w porze zimowej
- brak aktywnego systemu ogrzewania i klimatyzacji
- drzwi otwierające się na zewnątrz
Koszt budowy domu pasywnego
Koszt budowy domu pasywnego jest o około 10% wyższy niż domu tradycyjnego. W Polsce, ze względu na niewielką popularność tego rozwiązania, różnica cen stanowi około 20% – 30%.
Najwięcej wydamy na termoizolację, specjalne okna i drzwi, instalację wentylacyjną. Koszty takiej inwestycji, w porównaniu do domu tradycyjnego, zwrócą się dopiero po około 30 latach.
Dodatkowym kosztem jest też całkowite podporządkowanie się prawom chemii i fizyki, nawet w kwestiach takich jak dobór kolorów ścian i podział powierzchni.
Możliwości dofinansowania budowy domy pasywnego
Część polskich gmin prowadzi politykę częściowego zwrotu kosztów, poniesionych przez inwestorów budujących domy pasywne. Prośbę o dofinansowanie skierować można dopiero po zakończeniu budowy. Warunki, na podstawie których przyznawane są dofinansowania oraz ich wysokość nie są odgórnie zdefiniowane. Każdy samorząd określa je sam.
Niektóre banki wspierają ideę budynków energooszczędnych, udzielając inwestorom preferencyjne, nisko oprocentowane kredyty.